Οι 8 ΧΡΟΝΟΙ των ρημάτων

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Τα ρήματα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και φανερώνουν ότι κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι (κάποια ενέργεια), ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλον, ή από τον εαυτό του ή βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Π.χ. γράφω, διαβάζω, χτενίζομαι, γράφομαι, πονώ, καταλαβαίνω, κ.λ.π. Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική.

1. Ενεργητική φωνή: Στη φωνή αυτή ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε –ω. Η πράξη στη που γίνεται στη φωνή αυτή πηγαίνει σε κάποιον άλλον ή κάπου αλλού. Π.χ. δένω, γράφω, ακούω, δίνω, κ.λ.π.
2. Παθητική φωνή: Στη φωνή αυτή ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε -μαι. Η πράξη που γίνεται στη φωνή αυτή γυρίζει πίσω στο πρόσωπο που την κάνει. Π.χ. γράφομαι πλένομαι, ντύνομαι, κ.λ.π.

Οι καταλήξεις των ρημάτων, της ενεργητικής φωνής, εκτός από το –ω, που βρίσκεται σε όλα τα ρήματα, μπορεί να έχουν διαφορετικό χαρακτήρα. Έτσι έχουμε ρήματα που τελειώνουν σε: -άβω (ράβω, ανάβω), -εύω (παιδεύω, μαγειρεύω), -αίνω (κουτσαίνω, μαθαίνω), -ένω (μένω, δένω, πλένω)-έρνω (σέρνω, φέρνω), -ίζω (σκίζω, διορίζω), κ.λ.π.

Η ορθογραφία των ρημάτων, ακολουθεί κάποιους κανόνες. Έτσι όλα τα ρήματα της ενεργητικής φωνής, στο β΄ και στο γ΄ πρόσωπο του ενικού αριθμού (β΄ πρόσωπο: εσύ, γ΄ πρόσωπο: αυτός), γράφονται με ει (έψιλον-γιώτα), ενώ στο α΄ και στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού (α΄ πρόσωπο: εμείς, β΄ πρόσωπο: εσείς), γράφονται με ε (έψιλον).

Τα ρήματα της παθητικής φωνής, ακολουθούν τους δικούς τους κανόνες ορθογραφίας. Έτσι, στο α΄, στο β΄, στο γ΄, πρόσωπο του ενικού αριθμού (εγώ – εσύ - αυτός) και στο γ΄ πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού (αυτοί) γράφονται με αι (άλφα-γιώτα), ενώ στο α΄, και στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού (εμείς – εσείς) γράφονται με ε (έψιλον)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ 

• Μερικά ρήματα αναφέρονται (μιλούν) σε κάτι που γίνεται ΤΩΡΑ:  Τώρα εγώ ποτίζω τα λουλούδια.
• Άλλα ρήματα σε κάτι που έγινε ΧΘΕΣ:  Χθες εγώ πότισα τα λουλούδια.
• Και άλλα ρήματα σε κάτι που θα γίνει ΑΥΡΙΟ:  Αύριο εγώ θα ποτίσω τα λουλούδια.
  
  
• Γι’ αυτό το λόγο τα ρήματα έχουν 8 ΧΡΟΝΟΥΣ, που άλλοι μιλούν για το ΤΩΡΑ, άλλοι για το ΧΘΕΣ και άλλοι για το ΑΥΡΙΟ.
  
  Οι 8 ΧΡΟΝΟΙ των ρημάτων είναι:        

•  Ενεστώτας(τώρα)
•  Παρατατικός (χθες συνέχεια)
•  Αόριστος (χθες μια φορά)

• Μέλλοντας Εξακολουθητικός (αύριο συνέχεια)
•  Μέλλοντας Συνοπτικός (αύριο μια φορά)
• Παρακείμενος (έχω κάνει κάτι)
• Υπερσυντέλικος (είχα κάνει κάτι)
• Μέλλοντας Συντελεσμένος (θα έχω κάνει κάτι)

                                           Οι 8 χρόνοι μας δείχνουν:

1.  ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ: κάτι που γίνεται   ΤΩΡΑ. 

                            Π.χ.  Εγώ γράφω την άσκηση.

2.  ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ: κάτι που γινόταν   ΧΤΕΣ  συνέχεια, για πολλή ώρα.

                            Π.χ.  Εγώ όλο το πρωί έγραφα την άσκηση.

3.  ΑΟΡΙΣΤΟΣ: κάτι που έγινε   ΧΤΕΣ   για μια στιγμή.

                           Π.χ.  Εγώ έγραψα την άσκηση γρήγορα.

4.  ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ  ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ: κάτι που θα γίνεται    ΑΥΡΙΟ      για πολλή ώρα, συνέχεια.

                             Π.χ.  Εγώ θα γράφω την άσκηση όλη μέρα.

5. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ  ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ: κάτι  που  θα  γίνει    ΑΥΡΙΟ   για   μια   στιγμή.                        

                             Π.χ.  Εγώ θα γράψω γρήγορα την άσκηση.

6.  ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ:  κάτι που έχει γίνει    ΩΣ ΤΩΡΑ.

                              Π.χ.  Εγώ έχω γράψει την άσκηση και παίζω.

7.  ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ: κάτι που είχε γίνει   ΧΤΕΣ   πριν γίνει κάτι άλλο.

                              Π.χ.  Εγώ είχα γράψει την άσκηση πριν έρθεις.

8.  ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ  ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ: κάτι που θα γίνει  ΑΥΡΙΟ   μετά      από κάτι άλλο.

                            Π.χ.  Εγώ θα έχω γράψει την άσκηση μέχρι να μιλήσεις.

      

 ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ          

 Ο Ενεστώτας είναι ο χρόνος, που έχεις χρησιμοποιήσει πολλές φορές μέχρι τώρα και μας δείχνει κάτι που γίνεται ΤΩΡΑ:

Π.χ.  Εγώ τώρα διαβάζω ένα βιβλίο.

         Εγώ τώρα λούζομαι στο μπάνιο.

Ο Ενεστώτας της ενεργητικής φωνής  

εγώ        παίζω                                               εγώ        αγαπώ/αγαπάω

εσύ        παίζεις                                              εσύ         αγαπάς

αυτός     παίζει                                            αυτός     αγαπά/αγαπάει

εμείς      παίζουμε                                       εμείς      αγαπάμε/αγαπούμε

εσείς      παίζετε                                          εσείς      αγαπάτε

αυτοί      παίζουν                                        αυτοί      αγαπάνε/αγαπούν

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

Ο Παρατατικός είναι ο χρόνος που μας δείχνει ότι κάτι γινόταν ΧΘΕΣ συνέχεια για πολλή ώρα.

Ο Παρατατικός μοιάζει πολύ με τον Ενεστώτα:

   εγώ  ποτίζω        (ενεστώτας               τώρα)

   εγώ  πότιζα        (παρατατικός               χθες,  για πολλή ώρα)


Ο Παρατατικός της ενεργητικής φωνής  

εγώ        έπαιζα                                               εγώ        αγαπούσα

εσύ        έπαιζες                                              εσύ         αγαπούσες

αυτός     έπαιζε                                           αυτός     αγαπούσε

εμείς      παίζαμε                                         εμείς      αγαπούσαμε

εσείς      παίζατε                                         εσείς      αγαπούσατε

αυτοί      έπαιζαν                                         αυτοί      αγαπούσαν

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

Ο Αόριστος είναι ο χρόνος που μας δείχνει ότι κάτι έγινε ΧΘΕΣ  για μια στιγμή.

Μπορείς να τον σχηματίσεις έτσι:

Ενεστώτας                             π  ο  τ  ί  ζ  ω

         Παρατατικός                         π  ό  τ  ι  ζ  α

         Αόριστος                              π  ό  τ  ι  σ  α

Π.χ. (χθες για μια στιγμή)           Εγώ διάβασα ένα βιβλίο. 

                                         Εγώ πλύθηκα μόνος μου.

Ο Αόριστος της ενεργητικής φωνής  

εγώ        έπαιξα                                               εγώ        αγάπησα

εσύ        έπαιξες                                              εσύ         αγάπησες

αυτός     έπαιξε                                           αυτός     αγάπησε

εμείς      παίξαμε                                         εμείς      αγαπήσαμε

εσείς      παίξατε                                         εσείς      αγαπήσατε

αυτοί      έπαιξαν                                        αυτοί      αγάπησαν

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ και  ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ

       Ο Μέλλοντας εξακολουθητικός είναι ο χρόνος που μας δείχνει πως κάτι θα γίνει ΑΥΡΙΟ όλη τη μέρα (συνέχεια).
     
       Είναι ίδιος με τον Ενεστώτα αν του προσθέσουμε μπροστά του τη λέξη θα.

Π.χ.  Ενεστώτας                      εγώ παίζω, εγώ λούζομαι.

Μέλλοντας Εξακολουθητικός                                   εγώ θα παίζω, εγώ θα λούζομαι

ΠΡΟΣΕΧΕ! Σε όλους τους Μέλλοντες βάζουμε τη λέξη θα.

Ο Μέλλοντας συνοπτικός μας δείχνει πως κάτι θα γίνει ΑΥΡΙΟ για μια στιγμή. Μοιάζει με τον Αόριστο.

Π.χ. Αόριστος                       εγώ έπαιξα, εγώ λούστηκα

Μέλλοντας Συνοπτικός           εγώ θα παίξω, εγώ θα λουστώ

Ο Μέλλοντας Εξακολουθητικός και ο Μέλλοντας Συνοπτικός της ενεργητικής φωνής  

Μέλλοντας Εξακολουθητικός                   Μέλλοντας Συνοπτικός

θα παίζω            θα αγαπώ                         θα  παίξω         θα αγαπήσω

θα παίζεις          θα αγαπάς                        θα παίξεις         θα αγαπήσεις

θα παίζει            θα αγαπά                         θα παίξει          θα αγαπήσει

θα παίζουμε       θα αγαπάμε                     θα  παίξουμε    θα αγαπήσουμε

θα παίζετε          θα αγαπάτε                      θα παίξετε        θα αγαπήσετε

θα παίζουν         θα αγαπούν                      θα παίξουν       θα αγαπήσουν

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ – ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ – ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ

              Τους 3 τελευταίους χρόνους τους φτιάχνουμε με το βοηθητικό ρήμα έχω στους 3 χρόνους του.

Ενεργητική φωνή

Παρακείμενος :                        έχω  ποτίσει              έχω αγαπήσει

Υπερσυντέλικος :                     είχα  ποτίσει             είχα αγαπήσει

Μέλλοντας Συντελεσμένος :   θα έχω ποτίσει          θα έχω  αγαπήσει

Τί κατάλαβα: 

1.ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ:Ο χρόνος αυτός μας φανερώνει την πράξη που γίνεται τώρα. Π.χ. γράφω, παίζω, διαβάζω, μιλώ, τραγουδώ, κ.λ.π. Αναφέρεται στο παρόν (στο σήμερα).

2.ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ: Αυτός ο χρόνος μας φανερώνει μια πράξη που γινόταν χτες (στο παρελθόν) συνέχεια. Π.χ. έγραφα, έπαιζα, διάβαζα, κ.λ.π.

3. ΑΟΡΙΣΤΟΣ: Ο χρόνος αυτός μας φανερώνει μια πράξη που έγινε στο παρελθόν για μια στιγμή και τέλειωσε στο παρελθόν. Π.χ. έγραψα, έπαιξα, διάβασα, κ.λ.π.

4.ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ: Ο χρόνος αυτός αναφέρεται σε πράξη που θα γίνει σε μια στιγμή στο μέλλον. Παίρνει τη λέξη θα σαν πρόθεμα Π.χ. θα γράψω, θα παίξω, θα διαβάσω, κ.λ.π.

5.ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ: Ο χρόνος αυτός, μας λεει ότι η πράξη θα γίνεται στο μέλλον συνέχεια. Παίρνει τη λέξη θα σαν πρόθεμα Π.χ. θα γράφω, θα παίζω, θα διαβάζω, κ.λ.π.

6.ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ: Ο χρόνος αυτός μας λέει ότι η πράξη έχει γίνει στο παρελθόν και σήμερα έχει τελειώσει. Παίρνει σαν πρόθεμα τη λέξη έχω. Π.χ. έχω γράψει, έχω παίξει, έχω διαβάσει, κ.λ.π.

7.ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ: Ο χρόνος αυτός μας λέει ότι η πράξη είχε γίνει και είχε τελειώσει στο παρελθόν. Παίρνει σαν πρόθυμα τη λέξη είχα. Π.χ. είχα γράψει, είχα παίξει, είχα διαβάσει, κ.λ.π.

8.ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ: Ο χρόνος αυτός μας λέει ότι η πράξη θα έχει γίνει στο μέλλον. Παίρνει σαν πρόθεμα τις λέξεις θα έχω. Π.χ. θα έχω γράψει, θα έχω παίξει, θα έχω διαβάσει, κ.λ.π ΑΣΚΗΣΗ.  Να κάνετε αντικατάσταση των ρημάτων στους χρόνους τους, στον πίνακα που ακολουθεί. Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Στιγ. Μέλλοντας Εξακ..Μέλλοντας Παρακείμενος Υπερς/κος Συντελ. Μέλλοντας γράφω παίζω δίνω μάζευα άκουγα δίπλωνα σκόρπισα πήδηξα χτύπησα θα δώσω θα πάρω θα γδάρω ΒΑΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ Πηγές  https://e-didaskalia.blogspot.gr/2016/09/xronoi.html http://stefmanolis.weebly.com/chirho972nuomicroniota-rhoetamu940tauomeganu.html http://www.ilsp.gr/ http://anoixtosxoleio.weebly.com/uploads/8/4/5/6/8456554/rimata_vasika.pdf http://anosis.gr/kkantas/dclass/GRAMMATIKH/d21.htm